Χριστούγεννα. Με πόση λαχτάρα τα περιμένουμε…. Τι ωραία εποχή.… Ο «κοσμικός εορτασμός» είναι συνυφασμένος με γιορτές, λάμψη, φώτα, στολισμούς, δώρα, οικογένεια. Περνάμε όμορφες στιγμές με την οικογένεια μας, συναντάμε συγγενείς και φίλους, θυμόμαστε τις παραδόσεις μας.
Όπως σωστά έχει ειπωθεί, «και τα λαμπάκια και το δέντρο καλά είναι, μη μένουμε όμως μόνο σ’ αυτά». Πνευματικά, το νόημα των Χριστουγέννων είναι βαθύτερο. «Σήμερον ο Χριστός γεννάται»… Τα Χριστούγεννα γιορτάζουμε τον ερχομό του Θεού στη γη, την ενανθρώπιση του Χριστού, γι’ αυτό και τα Χριστούγεννα είναι γιορτή αγάπης, ελπίδας και σωτηρίας. Με τη γέννηση του Χριστού, ο Θεός μάς αποκάλυψε το μέγεθος της αγάπης και της ευσπλαχνίας Του και μάς φανέρωσε το αληθινό νόημα της ζωής.
Εφόσον ισχύουν όλα αυτά, γιατί έχει χαθεί η χαρά των γιορτών και το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων; Γιατί ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι, όσο πλησιάζουν οι ημέρες των εορτών, αισθάνονται εντονότερη μελαγχολία και κατάθλιψη; Τις ημέρες των γιορτών καταγράφονται πενταπλάσια ποσοστά καταθλιπτικών. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Ψυχολόγων (APA), περίπου οι μισές γυναίκες (44%) και το 1/3 των ανδρών (31%) ανέφεραν ότι είχαν αυξημένο άγχος στις γιορτές. Σε μια άλλη μελέτη το 45% ήθελε απλά να μην υπάρχουν τα Χριστούγεννα.
Είναι σημαντικό να πούμε ότι, κάθε άνθρωπος βιώνει την πραγματικότητα των εορτών με το δικό του τρόπο. Κάποιοι άνθρωποι βιώνουν εντονότερα τη μοναξιά τους αυτή την περίοδο, καθώς οι γιορτές είναι συνυφασμένες με κίνηση, φασαρία, κόσμο, οικογενειακά τραπέζια. Τα οικογενειακά τραπέζια, τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις ημέρες των γιορτών, δεν εξελίσσονται πάντα με τον ιδανικό τρόπο, καθώς μπορεί να κρύβουν δύσκολα συναισθήματα και προβλήματα, και προκαλούν προστριβές και εντάσεις. Ταυτόχρονα, οι γιορτές δημιουργούν προσδοκίες χαράς, διασκέδασης, ανεμελιάς, μοιράσματος, οι οποίες, όταν δεν επιβεβαιώνονται, εντείνουν την καταθλιπτική διάθεση πολλών ανθρώπων.
Λέγεται συχνά πως, οι γιορτές είναι μια περίοδος εσωτερικής ανασυγκρότησης και προσωπικού απολογισμού. Σχετίζονται με μια διάθεση αυτοκριτικής και σηματοδοτούν αλλαγές και νέα ξεκινήματα. Είναι επόμενο, ωστόσο, κάποιοι άνθρωποι να δυσκολεύονται να προχωρήσουν σ’ αυτή τη διαδικασία, γεγονός που δεν τους επιτρέπει να χαρούν.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας, που ενισχύει το άγχος την εορταστική περίοδο, είναι οι οικονομικές υποχρεώσεις, που παρουσιάζονται ιδιαιτέρως αυξημένες. Το καταναλωτικό πνεύμα έχει επικρατήσει και επιβάλλει δώρα, τραπέζια, εκδρομές, ενώ η σημερινή οικογένεια δυσκολεύεται να ανταποκριθεί, γεγονός που εντείνει τα συναισθήματα άγχους.
Πώς μπορούμε λοιπόν να ζήσουμε την γιορτή των Χριστουγέννων;
«Το μυστήριο της Βηθλεέμ υπήρξε τότε και γίνεται πάντα πηγή άπειρης δωρεάς προς την ανθρωπότητα. Μάς δόθηκε για να υπάρξουμε όπως υπάρχει ο Θεός. Και ο Θεός είναι αγάπη και η αγάπη προέρχεται από τον Θεό. Η γέννηση του Χριστού είναι η όντως φιλανθρωπία. Ας γίνουμε φέτος, με τρόπο πιο θυσιαστικό από άλλοτε, φορείς της αγάπης που πηγάζει από το Σπήλαιο της Βηθλεέμ. Αυτή η αγάπη διεκδικεί όλο τον κόσμο. Ας σκεφθούμε πως όσοι θέλουμε να είμαστε μαθητές Του, καλούμαστε αυτές τις δύσκολες ώρες να ζήσουμε τη βεβαιότητα της θεότητός Του με περίσσεια αγάπης για τον αδελφό», μάς προτρέπει ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος μας κ. Ιερώνυμος.
«Πρέπει λοιπόν να γίνει λίγο ανάλαφρη η ψυχή μας, να ανέβουμε λίγο πιο ψηλά. Πάντοτε η Εκκλησία, όταν θέλει να μάς μυήσει στον πνευματικό κόσμο, μάς προκαλεί να «επαρθώμεν ενθέως», να φύγουμε από την κατάσταση που βρισκόμαστε και να ανεβούμε σε όρη πνευματικά. Μάς καλεί να πετάξουμε κάποια βάρη μας, και τέτοια βάρη είναι οι αμαρτίες μας, τα πάθη μας, τα σκοτάδια της καρδιάς μας. Όσοι μπορούμε, και όλοι λίγο ή πολύ μπορούμε, να σκεφθούμε τον διπλανό μας. Αυτόν που μπορεί να μην έχει δουλειά, που μπορεί να είναι άρρωστος Τι ωραίο πράγμα είναι να μην αρκεστούμε στο «ε, θα τον βοηθήσει ο Θεός» ή στο «ας τον βοηθήσουν κάποιοι άλλοι», αλλά η ανάγκη του να περάσει από το αλάφρωμα της δικής μας τσέπης. Τι μεγάλη ευλογία το να βαστάξουμε λίγο και τα υλικά βάρη των άλλων, αν μπορούμε και αν έχουμε αυτή την δυνατότητα. Τι όμορφο, αντί να σπαταλήσουμε σε κοσμικά και κούφια δώρα δεξιά και αριστερά τον θησαυρό των οικονομιών μας, να δώσουμε λίγο μέσα από αυτόν αισθήματα αγάπης σε ιερούς σκοπούς, σε αναγκαιούντες αδελφούς μας, ώστε κάτι να κάνουμε και για τη δική μας ψυχή» (απόσπασμα μηνύματος του Σεβ. Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου).
Πόσο όμορφα αυτά τα λόγια… πόση αλήθεια κρύβουν.
Αυτά τα Χριστούγεννα λοιπόν, ας περάσουμε πρώτα απ’ όλα λίγο χρόνο με τον ίδιο τον Χριστό μέσα στο Ναό, ιδιαίτερα στη Χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία, ας προσευχηθούμε, ας συνομιλήσουμε μαζί Του, ας αντλήσουμε δύναμη από Αυτόν και ας ακουμπήσουμε την καρδιά μας πάνω Του.
Ο Ε. Μορέν στο βιβλίο του «Πνεύμα των καιρών» αναφέρει πολύ εύστοχα: «Η ζωή δεν μπορεί να καταναλώσει τα πάντα και η καταναλωτική κοινωνία δεν μπορεί ούτε και θα μπορέσει ποτέ να δώσει τα πάντα». Γι’ αυτό λοιπόν, ας εστιάσουμε στα πράγματα εκείνα που έχουν αξία, αφήνοντας στην άκρη τις εορταστικές υπερβολές και την καταναλωτική μανία. Ας περάσουμε χρόνο με τους αγαπημένους μας, ας παίξουμε με τα παιδιά μας, ας πάμε μια βόλτα μαζί, ας τους δείξουμε την αγάπη μας έμπρακτα. Ας τους δείξουμε ότι η χαρά πηγάζει πρώτα απ’ όλα από το γεγονός ότι ζούμε όλοι μαζί.
Τα Χριστούγεννα είναι αγάπη. Ας δείξουμε λοιπόν την αγάπη μας στους συνανθρώπους μας που μας έχουν ανάγκη. Προσφέροντας στο συνάνθρωπο, δίνουμε χαρά τόσο στον άλλον όσο και στον εαυτό μας. Δείχνουμε το μεγαλείο της ανθρώπινης ύπαρξης, ενώ παράλληλα προσφέρουμε και ένα σημαντικό μήνυμα αλληλεγγύης, αλτρουισμού και ανθρωπιάς στα παιδιά μας.
Ας αναζητήσουμε το καλό που υπάρχει μέσα μας και γύρω μας και ας αφήσουμε το μήνυμα της αγάπης να ζεστάνει τις καρδιές μας με καλοσύνη, γαλήνη, ελπίδα και χαρά.
Συγκινούν τα λόγια του μακαριστού π. Αδαμαντίου Αυγουστίδη: Ίσως λοιπόν τότε να ξαναζητήσει (ο άνθρωπος) τον αστέρα που οδηγεί στη φάτνη. Στην προσωπική καρδιακή φάτνη του καθενός, που θα κατανοήσει ότι όσο ταπεινή και βρώμικη κι αν είναι, ο Χριστός θα την καταδεχθεί, θα την ενοικήσει και θα την μετατρέψει σε σώμα της Βασιλείας του Θεού. Μέχρι τότε, όσοι από μας θέλουν να βρίσκονται κοντύτερα στη φάτνη, παρά στα ανάκτορα του Ηρώδη, ας προσπαθήσουμε να ζήσουμε τη γιορτή και τη ζωή μας με τέτοιο τρόπο, ώστε αν κάποιος μάς ρωτήσει για το αστέρι των μάγων ή παρατηρήσει τη δική μας πορεία, να βρει το σωστό δρόμο. Τότε η χαρά της γιορτής θα ξαναβρεί το νόημα και την αυθεντικότητά της. Τότε, αντί της παθητικής μας συμμετοχής σε ψευδοπαρηγορητικά τηλεοπτικά βαριετέ, ίσως σταθούμε ικανοί να απολαύσουμε την ευφρόσυνη και βιωματική μας συμμετοχή στον χαρμόσυνο ύμνο: «Χριστός γεννάται, δοξάσατε».
Μαρία Ξηρουχάκη*
* Η Μαρία Ξηρουχάκη είναι ψυχολόγος και εργάζεται στην Διεύθυνση Ψυχοκοινωνικής Αγωγής και Στήριξης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών
https://www.faneromenihol.gr/index.php/xristougenna/9496-perimenontas-ta-xristoygenna-tis-marias-ksirouxaki
